PATLAMA VE RİSKLİ ALANLARDA YANGIN KORUMASI
PATLAMA
- Bir patlama, yanıcı bir maddenin oksijenle ani kimyasal reaksiyona girmesidir ve yüksek miktarda enerji salınımı ile sonuçlanmasıdır. Bir patlama sadece aynı anda üç faktör mevcutsa meydana gelebilir
PATLAMA RİSKİNİN FİZİKSEL / KİMYASAL PRENSİPLERİ
PATLAYICI MADDE
Bir patlama için yanıcı gaz, buhar, aerosol veya toz ile hava ve/veya oksijenin yanıcı bir karışımı gerekir. Ateşleme kendisi herhangi bir tutuşma kaynağından gelebilir (elektrik çarpması, sıcak parçalar, sürtünme vb.). Ancak tutuşabilecek karışımlar ancak belirli konsantrasyon sınırları içinde patlayacaktır. Karışım çok zayıfsa (çok fazla hava varsa), patlama riski yoktur. Çok zenginse (çok yüksek yanıcı bir pay varsa), daha fazla hava ilave edilirse bir patlama mümkündür.
ATEŞLEME KAYNAĞI
Gerçek yaşamda, aşağıdaki durumlarda elektrik tesislerinde tutuşma için olası enerji kaynakları göz önünde bulundurulur:
- Elektriksel kıvılcımlar ve arklar
- Sıcak yüzeyler
- Mekaniksel kıvılcımlar
- Diğer tutuşma kaynakları arasında kısa devre veya elektrik kablolarının yırtılması, sistem bileşenlerinden elektrostatik boşalma, yıldırım düşmesi vb.
TUTUŞMA / PARLAMA NOKTASI
Parlama noktası, yanıcı bir sıvının, sıvının yüzeyinin üstünde hava ile tutuşabilir bir karışım oluşturduğu minimum sıcaklıktır (normal hava basıncı koşullarında). Yanıcı bir sıvının parlama noktası ortaya çıkan maksimum sıcaklıklardan çok daha yüksekse, patlayıcı bir atmosfer oluşturulamaz.
MAKSİMUM VE MİNİMUM PATLAMA LİMİTİ
Bu, bir tutuşma kaynağından (kıvılcım, elektrik arkı, sıcak yüzeyler vb.) tutuşmanın mümkün olduğu hava ile birlikte gaz veya buhar konsantrasyonu aralığının tanımıdır. Minimum patlama sınırının altındaki bir karışımın “çok cılız” ve maksimum patlama sınırının üzerinde “çok doygun” olduğu söylenir.
GAZLAR İÇİN RİSK TANIMLAMASI
LEL: Lower Explosive Limit – % LEL
UEL: Upper Explosive Limit
Yanıcı Gazlar: % LEL (Lower Explosive Level)
0% LEL Ortamda Gaz Bulunmamaktadır
100% LEL Ortamda Bulunan Gaz Patlayıcı Durumdadır
Ex Proof Alan Sınflandırılması
- Patlama riski olan alanlar, uygun ekipman seçimini kolaylaştırmak ve uygun elektrik tesisatı tasarlamayı kolaylaştırmak için tehlikeli bölgelere sınıflandırılır.
- IEC 60079-10-1 ve 2 ‘ye göre, patlama riski olan alanlar üç tehlikeli bölgeye ayrılmıştır. Bu sınıflandırmanının referansı, ortaya çıkan patlayıcı atmosferin olasılığdır. (zamana ve yere göre)
- Patlama tehlikesi altındaki alanları tehlike bölgelerine sınıflandırırken ve gerekli koruyucu önlemleri belirlerken, tehlike için mümkün olan en yüksek risk potansiyeli göz önünde bulundurulmalıdır.
